خارپوستان

---

مقدمه

شاخه خارپوستان یکی از شاخه‌های مهم جانوران بی‌مهره محسوب شده و در بردارنده 8000 گونه زنده و حدود 30000 گونه فسیل می‌باشد. این گروه از جانوران تماما دریازی بوده و در اعماق مختلف و آب و هوایی متفاوت به سر می‌برند. منشا خارپوستان به دوره کامبرین ، یعنی حدودا 600 میلیون سال قبل برمی‌گردد. از این گروه از جانوران 6 رده باقی مانده باقی مانده است.

اختصاصات

• آبزی بوده و همگی در آب دریا آزادانه شنا می‌کنند.
  
  
• لارو خارپوستان دارای دگردیسی کامل بوده و تقارن دوجانبی دارد.
  
  
• خارپوستان فاقد سر می‌باشند و تقارن در جانور بالغ ، اساسا پنج وجهی است.
  
  
• دارای حفره عمومی یا سلوم بوده (سلومات) و حفره عمومی آنها از نظر منشا آنتروسل است.
  
  
• حفره عمومی در مرحله جنینی ، سه قسمتی بوده و این سه حفره در مرحله بلوغ در اثر نمو خود به سیستم گردش آب ، فضای سلومیک عمومی و axocoel تبدیل می‌شوند.
  
  
• خارپوستان دارای یک سیستم گردش آب پیچیده می‌باشند که متشکل از یک سری مجاری سلولی و زواید سطحی است که مجموعا تشکیل پاهای لوله‌ای را می‌دهند.
  
  
• اسکلت داخلی و درمی بوده و مرکب از استخوانچه‌هایی از جنس کربنات کلسیم می‌باشد.
  
  
• هیچ‌گونه اندام دفعی در این جانوران مشاهده نمی‌شود.
  
  
• جنسها از یکدیگر جدا بوده و لقاح خارجی می‌باشد.
  
  
• نمو تخم به صورت شعاعی بوده. این گروه از جانوران جزء دوتروستومها محسوب می‌شوند. بدین معنی که مخرج از بلاستوپور جنینی مشتق می‌گردد.

رده بندی خارپوستان

رده لاله‌وشان

لاله‌های دریایی ، ستارگان پری ، بدن فنجان مانند است. آزادند یا به جایی می‌چسبند. اسکلت داخلی فقط به منطقه پایه در جهت مخالف دهان محدود است. طرف دهان پوستی است و بازوها منشعب هستند. پاهای لوله‌ای گیرنده غذا دارند.

رده خیار سانان

خیارهای دریایی تقارن دو طرفی ثانویه دارند. در منطقه دهان بازو وجود دارد. محور دهان _ مخرجی افقی است.

رده ستاره سانان

ستاره‌های دریایی بدن ستاره مانند دارند. پاهای لوله‌ای وسیله حرکت هستند و از میان صفحات اسکلت داخلی بیرون می‌آیند.

رده مارسانان

ستاره‌های شکننده و ستاره‌های سبدی. بدن ستاره مانند است و بازوهای دراز و بسیار قابل انعطاف دارند. پاهای لوله‌ای کم شده‌اند. بدون روده یا مخرج هستند.

رده خارداران

توتیا و دلار ماسه‌ای. بدن کروی یا پهن دارند. فاقد بازو هستند. اسکلت داخلی جوش خورده و غیر قابل انعطاف است و سوراخهایی دارد که پاهای لوله‌ای و خارهای متحرک از آنها خارج می‌شوند.

ساختمان بدن

خارپوستان جانورانی با تقارن پنج وجهی می‌باشند. 6 راسته خارپوستان از روی شکل ظاهری خود و نحوه قرارگیری صفحات آمبولاکرال که دربردارنده پاهای آمبولاکرال‌اند و صفحات بین آمبولاکرال که فاقد پا می‌باشند تشخیص داده می‌شوند. دهان در مرکز صفحه دهانی قرار گرفته و مخرج در صورت وجود در صفحه مقابل آن واقع شده است.

حفره عمومی

در خارپوستان اساسا سه سلوم وجود دارد. سلوم احشایی ، سلوم خونی و سلوم گردش آب. اساس ساختمانی این حفرات عمومی در تمام اعضای شاخه خارپوستان تقریبا یکسان است. حفره عمومی اصلی ، سلوم حول احشایی است که گاهی اوقات توسط توده‌های بافتی پوشیده می‌شود نظیر کرینوئیدها و گاهی نیز نظیر افیوروئیدها توسط کیسه‌ها اشغال شده است. فضای حول احشایی در بازوها نیز امتداد یافته و توسط صفاق دربرگیرنده اندامها کم و بیش تقسیم شده است. باقیمانده سلوم احشایی ، متشکل از فضاهای کوچکی است که در ارتباط با سیستم عصبی ، خون و غدد تناسلی می‌باشند.

حرکت

ساختمان پایه و مکانیسم حرکت در تمام خارپوستان تقریبا از یک طرح کلی تبعیت می‌کند. مجاری جانبی که پاها و کانالهای آبی اتصال دارند دارای دریچه‌ای می‌باشند که از برگشت آب به کانال اصلی آب جلوگیری به عمل می‌آورد. پاها و آمپولها با سیستم مجاری آبی در ارتباط بوده و توسط بافت پوششی مفروش کننده مجاری آبی پوشیده شده‌اند. هر پا شامل لایه‌های اپیدرم ، درم ، لایه عضلانی و پوششی از صفاق آمبولاکرالی می‌باشند و آمپولها دارای صفاق دور احشایی ، بافت پیوندی ، بافت عضلانی و پوشش صفاقی هستند که دیواره بدن آنها را تشکیل می‌دهد.

هنگامی که دریچه های موجود در مجاری جانبی بسته می‌شوند انقباض عضلات آمپولی موجب رانده شدن آب از آمپول به درون پاها می‌شود. بافت پیوندی موجود در دیواره پاها مانع از اتساع پاها شده و موجب طویل شدن آنها می‌شود. هنگامی که عضلات طولی منقبض شود موجب کوتاه شدن پا و برگشت به درون آمپول می‌شود. چنانچه عضلات طولی پا منقبض شود موجب کوتاه شدن پا و برگشت مایع به درون آمپول می‌شود. چنانچه عضلات طولی یک طرف انقباض حاصل کند پا خم خواهد شد.

تغذیه و گوارش

در خارپوستان دستگاه گوارش پیچیدگی زیادی نداشته و ساده‌ترین ساختمان را می‌توان در آمینوروئیدها مشاهده نمود. در آمینوروئیدها دهان در مرکز غشای پرسیتومی واقع شده و توسط اسکلت بازویی که تشکیل دستگاه آرواره‌ای را می‌دهد پوشیده شده است. به دنبال دهان ، مری واقع شده که به معده کیسه‌ای شکلی ختم می‌شود. معده به طرف خارج برآمدگیهایی ایجاد می‌کند که فضای صفحه مرکزی را تقریبا اشغال می‌نمایند. آمینوروئیدها فاقد مخرج می‌باشند حال آنکه در آستروئیدها و کرینوئیدها روده کامل ولی بسیار ساده است.

نحوه تغذیه در خارپوستان مختلف اندکی متفاوت است. مواد غذایی در اثر فعالیت عضلات ابتدای دستگاه گوارش به درون روده راه می‌یابد. در تمام خارپوستان به استثنای هلوتورینها ، حرکات مژکی مژه‌های سلولهای گاسترودرم نیز در این عمل دخالت می‌کنند. هلوتورینها دارای تانتاکولهای کوتاهی در اطراف دهان خود می باشند.

دفع

خارپوستان فاقد هر گونه دستگاه دفعی می باشد اما دفع مواد زاید به طرق متفاوتی انجام می‌گیرد. اکثر خارپوستان آمونوتلیک (ماده دفعی آنها آمونیاک است) می باشند. اما بعضی از آنها ترکیبات زاید دیگری دفع می‌کنند.

تنظیم فشار اسمزی

خارپوستان توانایی کمی در کنترل ورود و خروج آب و نمک از بدن دارند. قسمتهایی از بدن آنها نسبت به آب و کاتیونها و آنیونها نفوذپذیر می‌باشد. از این‌روسلولهای تشکیل دهنده سطح بدن برای کنترل ورود و خروج کاتیونها و آنیونها باید انرژی بیشتری در مقایسه با سایر جانوران مصرف کنند.

تنفس

خارپوستان دارای تنفس هوازی می‌باشند اما اکثرا قادر به تنظیم به تغییرات تنفسی نمی‌باشند. میزان جذب اکسیژن در ستاره‌های دریایی و اکینوئیدها به میزان اکسیژن موجود در محیط بستگی داشته در شرایط عادی ، فاقد فاکتور به ایمنی می‌باشند.

اندامهای حسی

سلولهای عصبی در خارپوستان شبیه سایر بی‌مهرگان می‌باشد یعنی به گودالهای حسی ختم شده و دارای الیافی قاعده‌ای هستند که با شبکه عصبی ارتباط دارد. بعضی موارد این سلولها تشکیل جوانه‌های حسی را می دهند. این سلولها غالبا در غشای پریستومی یا اطراف معقد و دهان متمرکز شده و تعداد بی‌شماری از آنها نیز نزدیک مخرج یافت می‌شوند.

تولید مثل

تولید مثل درگروههای مختلف خارپوستان اندکی متفاوت می‌باشد. جنسها از یکدیگر جدا و لقاح خارجی است.

بندپایان

مقدمه

شاخه بندپایان بزرگترین شاخه در میان جانوران و اصولا همه جانداران است. گوناگونی بندپایان به تنهایی از گوناگونی همه جانوران و گیاهان نیز بیشتر است. در حدود 75 درصد از گونه‌های شناخته شده بندپایان را حشرات تشکیل می‌دهند. اندازه بندپایان از کنه‌های میکروسکوپی تا خرچنگهای غول پیکر 1.5 متری که وسعت پاهایشان به 4 متر می‌رسد متغیر است. این جانوران بیشتر از هر نوع جانور دیگری در روی زمین گستردگی و تراکم دارند. بندپایان مهمترین گروهی هستند که موجودات دیگر از جمله انسانها مجبور به رقابت با آنها هستند.

ساختار بدنی

موفقیت بزرگ این جانوران ، نتیجه ساختمان اساسی بدن بویژه سازمان قطعه قطعه‌ای و اسکلت خارجی کیتینی آنهاست. به احتمال قوی اجداد بندپایان را کرمهای آنلید پرتار و ابتدایی تشکیل می‌دهند و قطعات مناطق مختلف بدن در جریان تکامل در جهت بندپا شدن به راههای گوناگونی دقیقا تخصص یافتند. بدن بندپایان امروزی شامل سینه ، سر و شکم است و در بسیاری از موارد سر و سینه به هم چسبیده سر سینه را ساخته‌اند.

تمام بدن توسط زرهی کیتینی پوشانده شده که طی مراحل رشد لاروی یا در تمام طول زندگی متناوبا می‌افتد. پاراپودیای اجدادی تبدیل به زایده‌های حرکتی بند بند و مشخصی شد که شکلها و کنشهای بسیار گوناگونی داشتند. پوشش کیتینی این قسمت سختی لازم را فراهم می‌آورد و در عین حال ارتباطات مفصلی را هم باعث می‌شود. کیتین در تشکیل چشمهای خاص این جانوران هم دخالت دارد.

دستگاههای بدن

دستگاه بینایی

دستگاه بینایی شامل چشمهای مرکب است. در این چشمها واحدهای بینایی کاملی در کنار هم گرد آمده و ساختارهای مرکب بزرگی را تشکیل می‌دهند. هر واحد بینایی ، خود شامل یک عدسی کیتینی و سلولهای حساس در برابر نور است. بندپایان چشمهای ساده هم دارند که در هر کدام از آنها یک عدسی روی تعدادی سلول حساس در برابر نور را می‌گیرد.

دستگاه گوارشی

دستگاه گوارش شامل روده اول ، دوم و سوم است. قسمتهای اول و سوم پوشش کیتینی دارند که دنباله اسکلت خارجی است و فقط روده دوم است که کار گوارش را انجام می‌دهد. غدد گوارشی بزرگی معمولا به روده میانی باز می‌شوند.

دستگاه تنفس

تنفس از طریق آبشش ، آبششهای کتابی ، ششهای کتابی یا سیستم نایی انجام می‌شود که همگی کیتینی هستند و از سطح بطور بند بند رو به خارج یا داخل بدن رشد یافته‌اند. آبششها که خاصه سخت پوستان هستند، به صورت زوایدی پر مانند از پاها و سایر اجزای قطعه قطعه خارج شده‌اند. آبششهای کتابی در خرچنگهای نعل اسبی و ششهای کتابی در عنکبوتها و عقربها حجره‌هایی هستند که در آنها صفحات آبششها در آب و ششها در هوا عمل می‌کنند. سیستم نایی شامل مجاری منشعب و متصل بهم هستند که از سطح بدن به تمام قسمتهای درونی می‌رسند. این سیستم در صدپایان و حشرات دیده می‌شود.

دستگاه گردش خون

بندپایان هم مانند نرم تنان دارای دستگاه گردش خون باز هستند که در آن خون قسمتی در رگها و قسمتی در سینوسهای خونی جریان دارد. قلبی لوله‌ای شکل ، پشتی و ته باز مهمترین و اغلب تنها رگ خونی را تشکیل می‌دهد.

دستگاه دفعی

دفع از طریق دو اندام انجام می‌شود. بندپایان آبزی دفع را از طریق اندامهای لوله‌ای شکلی انجام می‌دهند که نامهای مختلفی دارد. بندپایان ساکن خشکی بویژه حشرات دارای لوله‌های مالپیگی هستند که به روده سوم متصل هستند و در آنجا باز می‌شوند.

دستگاه عصبی

دستگاه عصبی از نوع نردبانی و مشابه دستگاه عصبی آنلیدهاست.

رده بندی بندپایان

زیر شاخه کلیسرداران

بدن دارای سر سینه‌ای عموما بدون بند است. شکم بند بند ، یا یک قطعه است. به سر سینه اصولا 6 جفت زایده متصل است. نخستین جفت کلیسر ، دومین جفت پدی پالپ و چهار جفت آخر ، پاهای حرکتی هستند. فاقد آرواره یا شاخک هستند. خرچنگهای نعل اسبی ، عنکبوتهای دریایی و عنکبوتیان جزء این زیر شاخه هستند.

زیر شاخه آرواره‌داران

بدن دارای سر سینه و شکم است. سر سینه یا سر از خارج بدون قطعه می‌نماید. سینه ، شکم یا تنه قطعه قطعه است. در سر یک یا دو جفت شاخک یک جفت آرواره (ماندیبول ) و دو جفت ماگزیلا وجود دارد. سخت پوستان ، صد پایان ، هزار پایان و حشرات در این زیر شاخه قرار می‌گیرند.

نرم تنان

مقدمه:
همان طور که از عنوان این مقاله معلوم است، در این مقاله به طور مختصر درباره نرم تنان توضیح داده ایم. کلمه مولوسکا که به معنای نرم تن است، از ریشه لاتین مولوسکا (molluska)، به معنای« دارای بدن نرم» گرفته شده است. اکثر نرم تنان برای محافظت از بدن خود، در صدف زندگی می کنند. نرم تنان در گروه بی مهرگان آبزی قرار دارند. در این مقاله راجع به خصوصیات و زیستگاه نرم تنان مطالبی را بیان نموده و دو نرم تن را با ذکر ویژگی های اختصاصی و زیستگاه آنان برای شما مثال خواهیم زد.

خصوصیات نرم تنان:
نرم تنان بی مهرگانی هستند که بدن نرم دارند. بر خلاف کرم خاکی، بدن این جانوران بند های جداگانه ندارد. بدن آن ها از سه قسمت اصلی سر، پا وتنه یا پوشش اصلی، که تمام اعضای داخلی را در بر می گیرد، تشکیل شده است. بدن نرم آنها از پوست نرمی به نام جبه پوشیده شده است. قسمت اصلی بدن برخی از نرم تنان آهک ترشح می کند و صدف را به وجود می آورد. نرم تنان گونه های بسیار متنوعی دارند. بعضی گیاه خوار و بعضی گوشت خوار هستند و بعضی از آن ها هم از پاکسازی گیاهان آبزی تغذیه می کنند. در این جانوران همه دستگاههای داخلی بدن، مانند: دستگاه گوارش، گردش خون، درد و عصب وجود دارد.

زیستگاه نرم تنان:
نرم تنان همه جا وجود دارند. هر چند که این جانوران در آب شیرین یا شور زندگی می کنند، بعضی از انواع آن ها خاک سفت را ترجیح می دهند. در میان نرم تنان، انواع مختلف حلزون های صدف دار و بی صدف(لیسه ها) وجود دارند که هم آبزی هستند و هم در خشکی زندگی می کنند. اکثر نرم تنان جزو سرپایان(از انواع هشت پاها) هستند و در دریا زندگی می کنند.


لیسه و حلزون ساکن خشکی:
بیشتر مردم لیسه و حلزون را با هم اشتباه می گیرند. در حقیقت این دو خیلی شبیه یکدیگرند. بعضی ها به شوخی می گویند که حلزون فقط برای این داخل صدف می رود که با لیسه اشتباه گرفته نشود.


ویژگی های اختصاصی لیسه و حلزون:
رنگ حلزون ها معمولا قهوه ای یا کرم و طول آن ها بین 2 تا 5 سانتی متر است. لیسه ها یا خاکستری رنگ هستند یا قهوه ای یا قهوه ای مایل به نارنجی، و اندازه آن ها بین 1 تا 15 سانتی متر است. بدن هر دو جانور از یک سر، یک پا و یک بافت پوشانده تشکیل شده است که همه اندام های داخلی بدن را در بر می گیرد. سر حلزون دارای دو جفت شاخک به شکل آنتن است. هر یک از شاخک های بالایی، به یک برجستگی کوچک ختم می شود. که چشم جانور را تشکیل می دهد و دید خیلی محدودی دارد. حلزون ها و لیسه ها دو شاخک حسی نیز دارند که معمولا کوچک ترند. این شاخک ها در تشخیص مکان و بو های محیط و جهت یابی به آن ها کمک می کنند. دهان حلزون زیر دو شاخک کوچک قرار دارد. حلزون زبان زبر و رنده مانندی دارد.
روی کمر لیسه ها، پوششی از گوشت ضخیم وجود دارد که از اعضای داخلی بدن جانور محافظت می کند. در حلزون، این پوشش گوشتی داخل صدفی به شکل مارپیچ قرار دارد و به همین دلیل به آن ها حلزون مارپیچ می گویند. حلزون از این صدف برای محافظت از خود در برابر دشمنانش استفاده می کند. در ضمن این صدف به او کمک می کند تا در هنگام خشکی های طولانی مدت، به محیطی مرطوب پناه ببرد. همچنین برخی از حلزون ها دریچه کوچکی می سازند و هرگاه که به صدفشان پناه می برند، با آن دهانه صدف را می بندند.
با مشاهده حلزون و لیسه از نزدیک، سوراخ های کوچکی می بینی. این سوراخ که نزدیک سر قرار دارد، سوراخ تناسلی نامیده می شود. جانور از این محل جفت گیری می کند و تخم می گذارد. با وجود این که حلزون ها دو جنسی هستند؛ یعنی هر کدم هم نر هستند و هم ماده، ولی برای تولید مثل باید جفت گیری کنند. حلزون از سوراخی تنفس می کند که نزدیک صدف است و با شش ها در ارتباط است. از سوراخ دیگری که به روده مربوط است، فضولات خارج می شود.حلزون ها و لیسه ها مایع چسبناکی ترشح می کنند که به آن ها کمک می کند تا در هنگام حرکت، حتی روی سطوح زبر، زخمی نشوند.

زیستگاه:
لیسه ها اصولا جانوران خشکی زی هستند، هر چند که بعضی از آن ها در در یا زندگی می کنند؛ اما تعداد حلزون های ساکن خشکی و آب تقریبا به یک اندازه است. حلزون ها رطوبت را دوست دارند. آن ها بیشتر در جنگل های مرطوب، کنار گودال یا لب آب یافت می شوند.

اهمیت حلزون ها در طبیعت:
لیسه و حلزون در طبیعت نقش مهمی دارند. آن ها رفتگر های واقعی طبیعت هستند و با خوردن برگ، قارچ و بسیاری از گیاهان مرده، بدون وقفه محیط را تمیز کنند؛ اما متأسفانه گیاهان زنده را هم دوست دارند. در باغ هایی که خیلی مرطوب هستن، به گیاهانی مثل کاهو و کلم حمله می کنند. حلزون ها خوراک جانورانی مثل قورباغه، سمندر، لاک پشت، موش، سنجاب، پرندگان و حتی مردم بعضی کشور ها هستند.

کرم ها

کرم ها

دیدکلی

در طبقه‌بندی جانوران که در آغاز قرن نوزدهم انجام گرفت، تمام جانورانی که دارای بدنی دراز و فاقد ضمائم واضح بودند به کرمها موسوم شدند. کرمها به یونانی Helmenthes و به لاتین Vermes نام دارند. این جانوران به علت داشتن یک انتهای قدامی یا سر که دارای اندامهای حسی است و به قصد برخورد و روبروشدن با محیط بطرف جلو حرکت می‌کند و یک انتهای خلفی یا دم ، با اسفنجها ، مرجانها و شانه‌داران اختلاف و تمایز دارند.





این جانوران می‌توانند روی سطح شکمی که رو به پایین و در برابر زمین واقع است گردش کنند و یا بی‌حرکت بمانند. کرمها تقارن دو جانبی دارند. عده‌ای از آنها زندگی آزاد داشته و محل زندگیشان متفاوت است و عده‌ای دیگر زندگی انگلی دارند و در بدن گیاهان ، جانوران و حتی انسان به سر می‌برند و اغلب مولد امراض خطرناکی برای آنها هستند.

کرمهای پهن

پست‌ترین کرمها ، کرمهای پهن یا پلات هلمنت‌ها می‌باشند که بدنهای نازک و نرم دارند. عده کمی از آنها آزادند و بیشتر آنها به حالت انگل هستند. این کرمها از 3 رده تورکیان ، بادکشداران ، و نواریان تشکیل شده‌اند.

رده تورکیان

رده تورکیان یا کرمهای پهن آزادانه اکثرا در آب شیرین یا شور و یا جاهای مرطوب به سر می‌برند. پلانارین‌ها جز این رده هستند، که در آبهای سرد و دایمی به کنده‌ها و تیرهای معلق در آب آویزانند و از نور فراری هستند. این کرمها هرمافرودیت هستند، یعنی هر دو دستگاه نر و ماده را دارا هستند. بدنشان فاقد کوتیکول است.

رده بادکشداران

رده بادکشداران یا کپلکها که انگلهای داخلی یا خارجی هستند، بدنشان از کوتیکول پوشیده شده است. فاقد قطعه یا بند هستند. این جانوران دارای بادکشها و قلابهایی برای چسبیدن به بدن میزبان هستند. دارای مرحله لاروی و بلوغ هستند و مرحله لاروی را معمولا در بدن یک نرم‌تن شکمپا به سر می‌برند. تعداد تخمهایی که تولید می‌کنند، فوق العاده زیاد است. فاسیولاهپاتیکا کرم معمولی کبد گوسفند) است که در مرحله بلوغ در مجاری صفراوی به سر می‌برد.

رده نواریان

رده نواریان یا کرمهای نواری انگلهای داخلی می‌باشند که در روده مهره‌داران به سر می‌برند. این جانوران ، بدنی پهن و نواری شکل دارند و بدن آنها از قطعات زیاد یا بندهای کوتاه زیاد تشکیل یافته است. از کوتیکول پوشیده شده‌اند. اینها دهان و لوله گوارش ندارند و مواد غذایی) از دیواره بدنشان جذب می‌گردد. قسمت جلوی بدن یا سر آنها اسکولکس نام دارد. کرمهای کدو نام دیگر نواریان می‌باشد.

کرمهای لوله‌ای شکل

بدن آنها بدون تقسیم است. دارای بدنی باریک و استوانه‌ای ، همراه با کوتیکول مقاوم و یک لوله هاضمه کامل و دایمی می‌باشند. این جانوران در میان جانوران پریاخته از حیث تعداد بعد از حشرات شاید مقام دوم را داشته باشند. جنسهای نر و ماده آنها معمولا از هم جدا می‌باشند و جنس نر کوچک تر از ماده است. نمونه بارز کرمهای لوله‌ای ، کرم آسکاریس می‌باشد.

کرم آسکاریس

کرم آسکاریس یا کرم روده انسان و خوک دارای بدن لوله‌ای و باریک است و در هر دو انتها نازک می‌شود. پوشش بدن از کوتیکول صاف و سخت و مدوری است که دارای خطوط کوچک می‌باشد. چهار خط طولی سفیدرنگ در طول بدن امتداد می‌یابد. دهانش دارای سه لب است. این کرم انگلی است که در روده میزبانش زندگی می‌کند. کرمهای نر و ماده نیز در داخل روده میزبان جفتگیری می‌کنند.

کرم حلقوی

بدن آنها مرکب از بسیاری قطعات حلقه‌ای شکل ، همانند و یا قطعه می‌باشد. داشتن قطعات مشابه ، معمولا هم در شکل خارجی و هم در ساختمان داخلی از قبیل عضلات ، اعصاب و اندامهای گردش خون ، وازنش و تولید مثل نمایان است. کرمهای حلقوی شامل رده کم تاران ، رده پرتاران و رده زالوها می‌باشد.

رده کم تاران

کرم خاکی مثالی از این رده است. بدن این کرم استوانه‌ای دراز و بطور واضح در دو انتها نازک و باریک است. سر مشخص و متمایزی در حیوان وجود ندارد. بدن یک کرم بالغ به 80 تا 100 قطعه حلقه‌ای شکل تقسیم شده است. دهان کرم در حلقه اول است. روی حلقه‌های 31 تا 37 برآمدگی غده‌ای واضحی به نام کمربند تناسلی دیده می‌شود. در هر حلقه به جز اولی و آخری چهار جفت تار مو مانند کوچک (ابریشم) وجود دارد. تارها در موقعی که کرم در سوراخش قرار دارد و یا روی زمین حرکت می‌کند، مانند گیره یا میخ عمل می‌نماید.

رده پرتاران

رده پرتاران ، حلقویانی هستند که در طول سواحل فراوان هستند. دارای سر متمایز بوده و در هر حلقه یک جفت پانمای جانبی وجود دارد. جنسهای نر و ماده معمولا از هم مجزا هستند. نرئیس یا کرم صدفی نمونه این رده است. این کرم هنگام روز زیر سنگها یا در یک سوراخ موقتی در حالی که فقط سرش بیرون است، مخفی می‌شود. شب از پناهگاه بیرون آمده روی شن می‌خزد و به اطراف شنا می‌کند. در ناحیه سر 4 جفت شاخک پیش دهانی در پشت دارد. اینها اندامهای حسی جانورند. در یک طرف هر حلقه بدنی یک پانمای پهن وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. پلاسمای خون قرمز و حاوی هموگلوبین محلول و گلبولهای بی‌رنگ است.

رده زالوها

زالوها کرمهای آبزی و یا گاهی خاکزی دارای عادات شکاری یا انگلی هستند و در آنها بادکشهای بزرگ انتهایی به منظور حرکت و چسبیدن وجود دارد. بدن زالو در حال بی‌حرکتی دراز یا تخم مرغی شکل است و اساسا از 34 حلقه که بوسیله عقده‌های عصبی مشخص است، تشکیل می‌شود. بدن از کوتیکول پوشیده شده است. دستگاه عضلانی زالو کامل و پر کار و قوی است. زالو هرمافرودیت است.

زالوها جانوران لاشه‌خوار ، شکاری یا انگلی بوده و گروهی دارای عادت خونخواری هستند. این نوع زالوی خونخوار توسط بادکش به میزبان چسبیده ، پوست آن را سوراخ و یک آنزیم ضد انعقاد به نام هیدرودین آزاد می‌کند و از (ون میزبان استفاده می‌کند. در یک وهله غذایی یک زالو می‌تواند چندین برابر وزن خود خون بخورد. قسمت بیشتر آب خون دفع می‌شود ولی قسمت غلیظ و متراکم چنین غذای کاملی به صورت مایع غلیظی باقی می‌ماند و به آهستگی ظرف چندی ماه گوارش می‌یابد.

کیسه تنان

کیسه تنان

مرجان‌ها فقط ۱٪ از بستر دریاها را پوشش می‌دهند. مرجان‌ها ۲۵٪ از تمام حیات دریا را در خود حفظ می‌کنند و بسیاری ازانواع ماهی‌ها در مرجان‌ها زند گی می‌کنند. هر کدام از مرجان‌ها یک اکوسیستم کامل هستند.

در اقیانوس اطلس ۱۵٪ مرجان‌ها تجمع دارند که مجموعی از ۷۰ گونه مرجان می‌باشند. این مرجان‌ها محل زندگی ۵۰۰ نوع ماهی هست.

اقیانوس هند و آرام ۸۵٪ از ریفهای جهان را با ۷۰۰ نوع مرجان و ۴۰۰۰ گونه ماهی دارا است.

مرجانها مقر زندگی گیاهان و جانورانی است که خودا اکوسیستم کاملی هستند. بیش از ۸۰۰۰۰ گونه حیاتی در مرجانها زندگی می‌کنند.

مرجانها ۶/۱ سواحل دریاها و خشکیها را محافظت می‌کنند مثلا: جزیره‌های کم ارتفاع را در برابر خشم امواج و فرسایش دریاها محافظت می‌نمایند.

هر یک متر مربع مرجان از نظر اقتصادی برابر ۴۷۰۰۰ دلار می‌ارزد به طوریکه بزرگ‌ترین صنعت توریست جهان با جذابیتهای طبیعی که ۱۰٪ از کل صنعت توریست را پوشش می‌دهند. از مرجانها جهت تولید داروهای ضد سرطان ونیز و جهت پیوند استخوان استفاده می‌گردد.

مرجانها به غیر از غذا یک مکان برای زندگی موجودات دریایی هستند. این موجودات قدیمی‌ترین اکوسیستم زمین هستند و جوان‌ترین گونه مرجانها ۱۸۰۰۰ سال عمر دارند.

مرجانها گونه‌ای از جاندارانند که نه گیاهند و نه جانور بلکه ماینرال نام دارنند که از موادی به نام زوکسانتیلا تشکیل یافته‌اند.

مرجانها دو دسته‌اند: مرجانهای نرم و مرجانهای سخت. مرجانهای نرم: از اجزایی به نام پلیپس تشکیل شده‌اند. پلیـپسها در درون خود مایعی زله مانند دارند. دهان مرجانهااز اجزایی به نام تنتیکلز تشکیل شده‌است که به وسیله آن پلنکتونها را به دام می‌اندازد.

مرجانها به دو طریق تقسیم سلولی و حرکت لاروها تولید مثل می‌کنند. مرجانها سیستم دفاعی و تهاجمی هم دارند. مرجانها زندگی همیارگونه‌ای دارند. مرجانها تا جایی که مواد غذایی دارند رشد می‌کنند، سپس رشد آنان متوقف گردیده و اجازه رشد به گونه‌های دیگری می‌دهند که فرصتهای غذایی مناسب تری دارند.

برطبق آمار سازمان اقیانوس‌شناسی آمریکا مرجانها در حال انقراض هستند.